Fatma Aliye kimdir

Türkiye’nin birinci bayan romancısı unvanına sahip olan Fatma Aliye’nin hayat öyküsüdür.

Fatma Aliye’nin öyküsü Tanzimat’tan Meşruiyet’e kadar uzan uzun soluklu bir seyahattir. Yazdığı yapıtlarla bayan haklarına ışık tuttu; toplumu aydınlattı. Türkiye’nin birinci bayan romancısı özelliğine sahip olan Fatma Aliye, yaşadığı mühlet boyunca pek çok eser kaleme aldı.

Fatma Aliye’nin hayat kıssası…

Tarihçi Cevdet Paşa’nın birinci kızı Fatma Aliye, 1862’de İstanbul’da doğdu. Küçük yaştan itibaren yeterli bir eğitim alan Fatma Aliye, Fransızca ve Arapça lisanlarının yanı sıra tarih, edebiyat, matematik, hukuk, Arap tarihi ve ideolojisi mevzularında kendini geliştirme fırsatı buldu.

George Ohnet’in Volonte isimli romanını, 1889’da Meram ismi ve Bir Hanım rumuzuyla Türkçeye çevirerek mesleğine başlayan Fatma Aliye, bunu takip eden yapıtlarında Mütercime-i Meram takma ismini kullandı.

“FATMA ALİYE HANIM”

Ahmet Mithat Efendi ile 1891’de kaleme aldığı Hayal ve Hakikat dışında, birinci romanı Muhadarat’ı 1892’de “Fatma Aliye Hanım” ismiyle yayınladı. Muharririn bu yapıtı, kendisinin en başarılı yapıtı olarak gösterildi.

Muhadarat”ın akabinde 1898’de “Ref’et”, 1899’da “Udi”, 1910’da “Enin” isimli romanları yayınlanan Fatma Aliye, 1914’te “Ahmed Cevdet Paşa ve Zamanı” isimli son çalışmasında Meşrutiyet sonrası siyasal ömrü husus edindi.

FELSEFE MERAKI VE BAYAN HAKLARI HASSASLIĞI

Fatma Aliye’nin, 1900’de “Teracim-i Felasife” isimli bir ideoloji kitabı da yayınlandı. Müellif ayrıyeten, devrinin mecmua ve gazetelerinde yayınlanmış 40’a yakın makaleye imza attı.

Romanları ve öteki çalışmaları ile Avrupa ve Amerika basınında kendisinden kelam ettiren Fatma Aliye’nin birtakım yapıtları Fransızca ve Arapçaya çevrildi.

Fatma Aliye, yapıtlarında duygusal mevzulara tartı verirken, bayan ve erkeğin topluma karşı misyonlarında eşit hak ve sorumluluk sahibi olması üzerinde durdu.

Kadının eğitilmesinin yararlarını vurguladı. Tanzimat periyodunda yaşayan Fatma Aliye, yapıtlarında çoğunlukla bayanın toplum, aile ve evlilikteki pozisyonu hususlarını ele aldı.

Kızılay’ın o zamanki ismi Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin birinci bayan üyesi olan Fatma Aliye, Hilal-i Ahmer Hanımlar Genel Merkez Heyeti’ni de kurarak katibe olarak vazife yaptı.

Cephede ve cephe gerisindeki çalışmalara dayanak veren Fatma Aliye, Hilal-i Ahmer’in binlerce kahramanından biri olarak tarihe geçti.

İLK BAYAN ROMANCI

Yazar Zafer Hanım’ın 1877’de Aşk-ı Vatani simli tek bir roman yayımlaması münasebetiyle çok sayıda yapıta imza atan Fatma Aliye, birinci bayan romancı unvanını aldı.

FATMA ALİYE ÖLDÜ

Yazarın biyografisi ve yapıtları, 1893’te Chicago’daki Dünya Bayan Kütüphanesi Standı ve Kataloğu’nda yer aldı. 1934’te “Topuz” soyadını alan Fatma Aliye, 13 Temmuz 1936’da İstanbul’da vefat etti.