Celal Bayar kimdir

Türkiye Cumhuriyeti dördüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın hayat kıssasıdır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin dördüncü Cumhurbaşkanı olan Celal Bayar, Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakın isimlerinden biriydi.

Farklı devirlerde Başbakanlık da yapan Celal Bayar, Demokrat Parti’nin (DP) kuruluşunda yer aldı. Dörtlü Takrir olarak da bilinen bu isimler ortasında Celal Bayar, Refik Koraltan, Adnan Menderes ve Fuar Köprülü üzere isimler vardı.

Celal Bayar’ın hayatından kimi notlar…

Celal Bayar, 1883 yılında Bursa’nın Gemlik ilçesinin Umurbey köyünde doğdu. Bursa’da İpek Meslek Yüksek Okulu ve College Francais de l’Assomption’da eğitim gördü ve memuriyet ömrüne atıldı.

Hukuk ve bankacılık alanlarında çalıştı. 1907’de İttihat ve Terakki’nin Bursa’daki bâtın kolu olan Küme isimli örgüte girdi. Akabinde Cemiyet tarafından İzmir’e gönderildi.

Mütareke devrinde İzmir Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti’ne girdi. İzmir’in işgali tehlikesi belirince, Galip Hoca takma ismiyle zeybek ve köy hocası kılığında bölgeyi dolaşarak işgale karşı propaganda yaptı.

İzmir’in işgalinden sonra Aydın’ın geri alınması uğraşına katıldı. Balıkesir Kongresi kararıyla Akhisar Cephesi Komutanlığına getirildi.

12 Ocak 1920’de toplanan son Osmanlı Mebusan Meclisi’ne Saruhan Sancağı milletvekili olarak katıldı. Ulusal Mücadele’nin başlaması ile birlikte Anadolu’ya geçerek bu hareketteki yerini aldı. Birinci Büyük Millet Meclisi’nde milletvekili olarak misyon alan Mahmut Celal Beyefendi, 1921’de İktisat Bakanı oldu.

LOZAN’DA TÜRKİYE TEMSİLİ

Lozan Barış Konferansı’na danışman misyonuyla katıldı. 1923 seçimlerinden sonra II. Büyük Millet Meclisi’ne İzmir milletvekili olarak girdi. Mart 1924’te Mübadele, İmar ve İskan Bakanlığına atandı.

Temmuz 1924’te bu misyonundan istifa etti. 1924 yılında İş Bankası’nın kurulmasında değerli rol oynadı ve 1932’ye kadar genel müdürlüğünü yaptı.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda siyaset hüneri ve iktisatçı kimliği ile parladı. 1932’de İktisat Bakanlığı’na getirilen Bayar, 1937’ye kadar bu misyonda kaldı. Ayrıyeten 1937–1939 yılları ortasında başbakanlık yaptı. Daha sonra siyasî hayatını İzmir milletvekili olarak sürdürdü.

DÖRDÜNCÜ CUMHURBAŞKANI SEÇİLDİ

Çok partili siyasî hayatın başlaması üzerine 1946 yılında Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan ile birlikte Demokrat Parti’yi kurdu ve başkanlığa getirildi. Partisinin 1950 seçimlerini kazanmasından sonra 22 Mayıs 1950’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce Türkiye’nin üçüncü cumhurbaşkanı seçildi.

CELAL BAYAR ÖLDÜ

10 yıl boyunca sürdürdüğü bu vazifeden 27 Mayıs askerî müdahalesi ile 1960 yılında uzaklaştırılan Mahmut Celal Bayar, 15 Eylül 1961’de Yassıada Mahkemesi tarafından idama mahkûm edildi.

Cezası daha sonra müebbet mahpusa çevrilerek Yassıada’dan Kayseri Bölge Cezaevi’ne nakledilen Bayar, 7 Kasım 1964’te rahatsızlığı nedeniyle özgür bırakıldı.

1903 yılında Reşide Hanım’la evlenen ve üç çocuğu olan Celal Bayar 22 Ağustos 1986 günü İstanbul’da vefat etti.