Türk şiirinin unutulmaz şairlerinden olan, pek çok kıymetli şiir kaleme alan Cenap Şahabettin’in hayat kıssasıdır.

Cenap Şahabettin, 1870’te Manastır’da doğdu ve babası Binbaşı Osman Şahabettin Bey’in 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Plevne’de şehit düşmesinden sonra ailesiyle İstanbul’a geldi. Tophane’deki Feyziye Mektebi’nde birinci tahsili tamamlayan Şahabettin, Gülhane Askeri Rüştiyesi’ni bitirdi.

Tahsilini Askeri Tıbbiye’de sürdüren şair, 1899’da tabip yüzbaşı olarak mezun oldu. Cenap Şahabettin, 14-15 yaşlarındayken divan gazellerini taklit ederek şiire başladı. Usta şairin şimdi okul yıllarında yazdığı birinci şiirleri, Muallim Naci’nin yönettiği “Saadet” gazetesinde yayınlandı.

“Mekteb”, “Hazine-i Fünun”, “Maarif”, “Malumat” üzere mecmualarda biçim, içerik ve anlatım bakımından farklı şiir denemelerinde bulunan şair, evvelce Muallim Naci’nin tesiriyle divan şiiriyle ilgilense de daha sonra Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamid Tarhan’dan etkilenerek Batı usulü şiire yöneldi.

Dönemin kıymetli edebiyat dergisi “Servet-i Fünun”da şiirleri okurlarla buluşan Şahabettin, vakitle Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil ile Servet-i Fünun edebiyatının üç kıymetli isminden biri oldu ve yapıtlarıyla devrin sanat dünyasında çokça tartışıldı.

Şiirde hece

Şahabettin, bir mühlet sonra “Servet-i Fünun” şairlerinden ayrılarak kişisel şiiri tercih etti ve şiirde heceyi müzikle uyumlu kullanmayı savundu. Tıbbiyeden âlâ bir dereceyle mezun olduğu için 1890 başlarında cilt hastalıkları alanında eğitim almak üzere devlet bursuyla Paris’e gönderilen Şahabettin, 4 yıl sonra yurda dönerek Mersin, Rodos ve Cidde’de karantina hekimliği ve sıhhiye müfettişliği vazifelerinde bulundu.

Şiire başlangıç

Tophane’deki Feyziye Mektebi’nde birinci tahsili tamamlayan Şahabettin, Eyüp Askeri Rüşdiyesi’ne başlasa da Gülhane Askeri Rüşdiyesi’ni bitirdi. Tahsilini Askeri Tıbbiye’de sürdüren şair, 1899’da tabip yüzbaşı olarak mezun oldu.

Cenap Şahabettin, 14-15 yaşlarındayken divan gazellerini taklit ederek şiire başladı. Birinci şiirlerini okuldayken yazan usta şair, 1885’te Muallim Naci’nin yönettiği Saadet gazetesinde yayınlandı.

Bursla Paris’te eğitim

Dönemin kıymetli edebiyat mecmuası Servet-i Fünun’da şiirleri yayınlanmaya başlayan Şahabettin, vakitle Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil ile Servet-i Fünun edebiyatının üç kıymetli isminden biri oldu ve şiirleriyle devrin sanat dünyasında çokça tartışıldı.

Şahabettin, bir müddet sonra Servet-i Fünun şairlerinden ayrılarak ferdî şiiri tercih etti ve şiirde heceyi müzikle uyumlu kullanmayı savundu.

Tıbbiyeden düzgün bir dereceyle mezun olduğu için 1890 başlarında cilt hastalıkları alanında eğitim almak üzere devlet bursuyla Paris’e gönderilen Şahabettin, 4 yıl sonra yurda dönerek Mersin, Rodos ve Cidde’de karantina hekimliği ve sıhhiye müfettişliği misyonlarında bulundu.

Batı edebiyatından etilendi

Usta şair, bu istikametiyle Tanzimat’tan sonra Batı edebiyatı etkisinde gelişen Türk şiirinde Abdülhak Hamid’in akabinde en büyük yenilikleri yapanlar ortasında yer aldı. İkinci Meşrutiyet’in ilanından sonra Meclis-i Kebir-i Sıhhi üyeliği ve Daire-i Umur-ı Sıhhiyye müfettişliği misyonlarını üstlendi.

Hekimlikten 1914’te emekliye ayrılarak Darülfünun’da Türk edebiyat tarihi, Batı edebiyatı ve Fransızca dersleri okutan şair, Birinci Dünya Savaşı yıllarında ise 4. Ordu Kumandanı Cemal Paşa’nın davetiyle Suriye’ye gitti. Şahabettin’in bu seyahatleri, 1918’de Suriye Mektupları ismiyle okura ulaştı.

Şahabettin, nesir alanında eserler verdiği üzere tiyatroyla da ilgilendi, 2. Meşrutiyet devrinde sürat kazanan tiyatro çalışmalarına katılarak, Sahne-i Osmaniye ve Darülbedayi üzere toplulukların edebi konseylerinde misyon aldı.

Cenap Şehabettin, hayatının son yıllarında ağır bir formda üzerinde çalıştığı Fransızca-Türkçe sözlüğünü tamamlayamadan, beyin kanaması nedeniyle 12 Şubat 1934’te İstanbul’da vefat etti. Usta şairin cenazesi, Bakırköy Mezarlığı’nda yatan kızı Destine Hanım’ın yanına defnedildi.

Eserleri

Şairin yapıtlarından kimileri;

Şiir çeşidinde: Tamat, Seçme Şiirleri, Bütün Şiirleri, Elhan-ı Şita, Yakazat-ı Leyliye Tiyatro: Palavra, Körebe, Küçükbeyler, Merdud Aile

Gezi yazısı: Hac Yolunda, Afak-ı Irak, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları, Medine’ye Varamadım

Düz yazı: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh

İnceleme: William Shakespeare, Kadı Burhanettin